29 september 2022
Hoe is het ketogeen dieet ontstaan?
Het ketogeen dieet is oorspronkelijk ontwikkeld voor de behandeling van epileptie bij kinderen. Bij een specifiek soort epileptie (refractaire epileptie), waarbij medicatie onvoldoende effect heeft, kan het ketogene dieet helpen om de epileptische aanvallen onder controle te houden.
Het is dus ontstaan als een medisch dieet en niet als een afvaldieet.
Wat houdt het precies in?
Het is de bedoeling om de hoeveelheid koolhydraten die je binnen krijgt aanzienlijk te verminderen, en de hoeveelheid vetten juist sterk op te hogen.
Een ‘gemiddeld’ gezond voedingspatroon bevat ongeveer 20-35% vetten en 40-70% aan koolhydraten. Bij keto is dit 80-90% vet en 5-10% koolhydraten.
Je schrapt hiermee dus o.a. zoetigheden als taart, koek en ander lekkers uit je eetpatroon, maar ook brood, pasta, aardappels, wraps, havermout, linzen, bonen, en zelfs bepaalde soorten fruit, zoals banaan, appel en sinaasappel.
Om aan voldoende energie te komen schakelt je lichaam over van koolhydraatverbranding op vetverbranding.
Wanneer je lichaam vetten verbrandt, maakt het bepaalde zuren aan: ketonen. Vandaar de term ‘ketogeen dieet’. Het idee hierachter is dat je op deze manier sneller lichaamsvet verbrandt.
De (on)zin van het ketogeen dieet
Stelling 1: je verbrandt meer lichaamsvet
Het is niet zo dat je meteen meer lichaamsvetten gaat verbranden als je je koolhydraten gedag zegt. Je lichaam gebruikt namelijk eerst het vet wat je uit je voeding binnenkrijgt.
Wél is het zo, dat je bij een ketogeen dieet in een negatieve energiebalans terecht komt. Dit betekent dat je meer calorieën verbrandt dan dat je binnenkrijgt. Hierbij gaat je lichaam ook de vetten in je lichaam omzetten in energie. Het lijkt erop dat de vetverbranding bij dit dieet iets effectiever is dan bij andere afvaldiëten.
Stelling 2: je valt sneller af dan bij andere caloriebeperkende diëten
Je lichaam heeft de voorkeur aan glucose als energiebron. Glucose is een enkelvoudige koolhydraat en wordt opgeslagen in onze lever en spieren in de vorm van glycogeen, samen met drie tot vier delen water.
Als we onze koolhydraatinname enorm verlagen, maakt je lichaam in eerste instantie glucose vrij uit het glycogeen. Het bijbehorende water plas je hierbij uit.
De eerste paar snelle kilo’s gewichtsverlies bij een ketogeen dieet zijn dus overwegend vocht. Deze kilo’s kom je dan ook direct weer aan zodra je na een paar maanden stopt met het dieet.
Snel afvallen is ook eigenlijk niet de oplossing. En dit weten we vaak ook wel, maar we willen toch heel graag iets doen aan ons gewicht.
We zien alleen dat 80-95% van de mensen op langere termijn (1 tot meerdere jaren) het gewicht wat ze zijn afgevallen – of méér- weer aankomen. Dit geldt voor het ketogeen dieet, maar eigenlijk ook voor alle andere diëten waarbij ‘snel afvallen’ een doel is.
Daarnaast leer je geen gezonde eetgewoontes, en doet het dieet niks aan de onderliggende oorzaken van je eetproblemen. We zien zelfs dat dit soort afvaldiëten kunnen zorgen voor een verstoorde relatie met voeding. Mensen worden angstig om bepaalde producten te eten, hebben een veel slechter lichaamsbeeld, en zijn obsessief veel met eten en hun gewicht bezig.
Stelling 3: een ketogeen dieet is gezond
Er is veel onderzoek gedaan naar het ketogeen dieet. Hieruit blijkt dat zelfs bij een optimale uitvoering van het dieet, er een grote kans is op het oplopen van tekorten in je voeding. Dit gaat met name om bijvoorbeeld B-vitames en vezels, die je voornamelijk binnenkrijgt via koolhydraten. Daarom wordt er ook aangeraden om het ketogeen dieet maximaal 6 maanden te volgen.
Ook kan de verhoogde inname van vet in de voeding ervoor zorgen dat je meer verzadigd vet binnenkrijgt. Dit vet verhoogt het LDL-cholesterol in je bloed, wat een negatief effect heeft op hart- en vaatziekten.
We zien dat mensen die dit dieet volgen, klachten kunnen krijgen, zoals vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn, haaruitval, hartkloppingen, kramp, en darmverstopping.
De vraag is of je dit ervoor over hebt, en in hoeverre je dit dieet dan nog ‘gezond’ kunt noemen. Ik vind persoonlijk absoluut van niet. Het advies is om dit dieet in ieder geval altijd onder begeleiding van een professional te volgen, om de gezondheidsrisico’s zoveel mogelijk te beperken.
Meer nadelen dan voordelen
Het ketogeen dieet wordt bij gewichtsverlies vaak gebruikt als een ‘quick fix’, een tijdelijk oplossing waarbij mensen in een korte periode veel gewicht verliezen. Echter geeft ook een groot risico op tekorten in je voeding, terugval in gewicht én een slechte relatie met eten en je lichaam.
Tenzij je het dieet volgt om medische redenen, raad ik ten zeerste af om dit dieet te volgen.
Wil je op een gezonde manier werken aan je eetgedrag, zónder dieet? Misschien is intuïtief eten dan iets voor jou! Ik help je hier graag bij. Klik hier voor meer informatie.
